trends-voeding-en-productontwikkeling/stijgende-vraag-naar-plantaardige-ingrediënten

In ieder geval is het duidelijk dat ook Vlaamse en Nederlandse bedrijven uit de voedingssector interesse tonen in clean label- en/of natuurlijke ingrediënten voor de toepassing in voedingsproducten. Men maakt zich blijkbaar zorgen over het gebruik en de mogelijke schadelijke effecten van bepaalde additieven. Sommige bedrijven willen door in te spelen op de ‘natuurlijk’ en ‘clean label’ trend hun producten een toegevoegde waarde geven, anderen wensen hun gamma in dit segment uit te breiden; in essentie proberen bedrijven door de vervanging van E-nummers door natuurlijke ingrediënten uiteraard hun omzet te vergroten.

Denk hierbij bijvoorbeeld aan:

• Bedrijven uit de bakkerij- en vleessector met producten waarvan de houdbaarheid ondersteund wordt met antioxidantia en/of antimicrobiële additieven:
• Voedingsbedrijven met producten gevoelig voor bederf door oxidatie en schimmels zoals brood, biscuit en cake
• Voedingsbedrijven met producten gevoelig voor bederf door oxidatie en bacteriën zoals verse vleesbereidingen en vleesproducten
• Producenten en leveranciers van de functionele ingrediënten (ie. ingrediëntenleveranciers)

Het wegwerken van E-nummers uit levensmiddelen sluit naadloos aan bij de consumententrend naar gezondere voeding. Het reduceren van suiker, het reduceren van vetinhoud en/of verbeteren van vetsamenstelling en het verkrijgen van een clean label gaan hierbij hand in hand.

Honig (onderdeel van KraftHeinz) startte bijvoorbeeld recent een uitgebreid traject van productverbetering om hun maaltijdmixen aan te passen. Het bedrijf ving aan met een consumentenonderzoek om te achterhalen welk beeld er bestaat van natuurlijkheid en gezondheid in relatie tot hun producten, en in welke mate clean label toegevoegde waarde kan opleveren. Respondenten bleken gezondheid, natuurlijkheid en voedingswaarde steeds belangrijker te vinden. Dit was het begin van een traject waarbij Honig 35 verschillende producten onder de loep nam en waar mogelijk E-nummers verwijderde uit hun maaltijdmixen[lvii].

Bovendien zou het (louter) wegwerken van het aantal E-nummers van voedingsproducten zelfs overgaan in een algemene reductie van het aantal gebruikte ingrediënten binnen de ‘Back to basics’-trend. De focus van consumenten op authenticiteit, natuurlijkheid en oorsprong (als aankoopcriteria) lijkt alleen maar groter te worden.

De vraag naar conserveermiddelen stijgt. De noodzaak naar langer houdbare producten stijgt door onze drukke levensstijl, het verhoogd bewustzijn rond voedselveiligheid en voedselverlies, de globalisatie en wereldhandel met een groeiende wereldbevolking. Er wordt verwacht dat de wereldwijde marktwaarde van conserveermiddelen voor voedingstoepassingen tegen 2020 zo’n US $ 2,8 miljard zal bereikt hebben, wat overeenkomt met een groei van 2,4% ten opzichte van 2015 (Future Markets Insights, 2015). Wereldwijd zijn momenteel (in 2012) vooral Noord-Amerika en Azië de grootverbruikers, met Europa op de derde plaats. In 2012 bedroeg het marktaandeel van de natuurlijke bewaarmiddelen voor voeding zo’n 7% van het totaal (Marketsandmarkets, 2014), maar de vraag naar natuurlijke bewaarmiddelen is stijgende, waardoor dit aandeel nog verder zal groeien (Future Markets Insights, 2015).

Bij antioxidanten – die in de voedingsindustrie heel dikwijls aan levensmiddelen worden toegevoegd voor het vertragen van vetoxidatie met het oog op een verbeterde houdbaarheid – nemen synthetische varianten nog steeds een belangrijk aandeel in van de markt. Er is daarentegen een toenemende consumentgedreven vraag om synthetische antioxidanten te vervangen door natuurlijke antioxidanten. Vooral voor voedingstoepassingen is er een zeer sterke interesse in natuurlijke antioxidanten gezien de mogelijke carcinogene effecten van synthetische antioxidanten zoals butylhydroxyanisool (BHA) en butylhydroxytolueen (BHT) (Wanasundara et al., 2005). Daartegenover worden gunstige effecten op de gezondheid toegeschreven aan natuurlijke antioxidanten en worden deze ook steeds vaker gebruikt als nutraceuticals (Boots et al., 2008). De meeste natuurlijke antioxidanten zijn momenteel afkomstig van hogere planten. Daarnaast worden micro-algen als een alternatieve bron van natuurlijke antioxidanten beschouwd (Li et al., 2007; Natrah et al., 2007; Rodriguez-Garcia et al., 2008; Goiris et al., 2012). Laagmoleculaire antioxidanten omvatten onder meer carotenoïden, glutathion, vitaminen (ascorbaat en tocoferolen) en (poly)fenolen.

Er is ten slotte ook een specifiek stijgende vraag naar plantenextracten die kunnen aangewend worden als bewaarmiddel of antioxidant (en die vaak reeds al langer als aroma worden toegepast in de voedingsindustrie, bv. rozemarijnextract of E392).

De ‘clean label’-trend speelt in op de vraag van de consument naar producten vrij van chemische bewaarmiddelen en andere additieven, gemaakt met herkenbare ingrediënten en/of traditioneel verwerkt. Het concept ‘clean label’ kan op verschillende manieren geïnterpreteerd worden. Meestal verwijst de formulering van clean label naar het elimineren van chemische klinkende of kunstmatige ingrediënten, die wijzen op extra processing van de producten. Een andere interpretatie van clean label is de eenvoudige declaratie, ingrediëntenlijsten die kort en eenvoudig te begrijpen zijn.

In 2009 kreeg de clean label trend een enorme boost in West-Europa. Het aantal nieuwe productontwikkelingen steeg daarbij van 6.000 naar 10.000. Wereldwijd is de introductie van ‘clean label’-producten het grootst in West-Europa (13.000 introducties in 2012, figuur X). Volgens de Innova-database waren 24% van alle nieuwe productontwikkelingen op de Belgische markt ‘clean label’ in de periode 2007-2013. De Europese hot spots zijn in het bijzonder Groot-Brittannië en Duitsland, tevens belangrijke exportmarkten voor zowel Nederland als Vlaanderen.

Figuur 11: Aantal ‘clean-label’ introducties in West-Europa en Noord-Amerika (Bron. Innova Market Insights)

Innova Market Insights meldde einde 2015 dat de grotere behoefte van consumenten aan producten met minder kunstmatige toevoegingen een overkoepelend thema zou worden voor de voeding- en drankentrends in 2016. Wereldwijd is het aandeel van producten met een 'organic claim' gestegen van 6,3% in het eerst halfjaar van 2013 naar 9,5% in het eerste halfjaar van 2015. Alternatieve conserveringsmiddelen stonden op nummer 4 in de top 5 van de belangrijkste trends voor 2016.

(Voorbeelden doorheen gehele document)